Pediatras de la comarca se suman a la campaña contra el uso de plástico en comedores escolares (Faro de Vigo)

(Artigo publicado o domingo 22/06/14 no Faro de Vigo facéndose eco do comunicado publicado no noso blog.)

El colectivo de profesionales sanitarios suscribe un escrito en el que apela al “principio de precaución” para eliminar las vajillas sintéticas

Padres del colegio Souto Donas compraron bandejas metálicas para sus hijos que no se les permitió utilizar. FOTO: José Lores

Padres del colegio Souto Donas compraron bandejas metálicas para sus hijos que no se les permitió utilizar. FOTO: José Lores

La campaña contra el uso de vajillas de plástico en los comedores escolares iniciada hace unos meses por un grupo de padres de alumnos del colegio Souto Donas de Gondomar ha logrado el respaldo del colectivo de profesionales sanitarios pediátricos de la comarca, que en apelan al “principio de precaución” para recomendar la retirada de estas bandejas y su sustitución por recipientes de otros materiales, como loza o acero inoxidable.

Sostienen la misma tesis que defienden los promotores de la campaña “Plásticos Plasticomedores non”, que recuerdan la existencia de estudios científicos que demuestran que el uso de este material en contacto con los alimentos calientes libera sustancias químicas que pueden provocar “alteraciones en el equilibrio del sistema endocrino”, efecto al que son “especialmente vulnerables” las embarazadas y los niños, apunta el colectivo de pediatría.

Aunque la legislación actual no tiene en consideración estos estudios “reutilizar, lavar y verter alimentos calientes en este tipo de recipientes” es, aseguran los profesionales sanitarios, “lo menos recomendable”. Es por eso que piden “cautela” y “anticipación” ante los posibles daños que podría causar el uso de estas vajillas a los centros educativos y servicios de catering.

Los padres promotores de la campaña antiplásticos mantienen desde hace meses en marcha una campaña informativa con la que tratan de explicar los posibles efectos nocivos de estos recipientes. Durante este tiempo han reunido 5.000 firmas en los colegios de la comarca y a través de la plataforma en línea Change.org que entregaron hace unos días al Concello de Gondomar para que en el próximo contrato del servicio de catering en los centros educativos del municipio se exija a las empresas candidatas el uso de vajillas alternativas al plástico.

El esfuerzo ha dado ya resultado, según el portavoz de la plataforma, César Lema, quien indica que el Concello “se ha comprometido a dar la máxima puntuación posible a las empresas que sirvan en loza o vidrio templado”.

Advertisement

Comunicado del colectivo de Pediatríade Val Miñor con respecto al servicio en los comedores escolares

El colectivo de profesionales sanitarios relacionados con la salud infantil de Val Miñor (pediatras, enfermeras pediátricas y comadronas), de acuerdo a la responsabilidad inherente a su cargo, quiere hacer las siguientes manifestaciones:

  • que ha sido informado de que en comedores escolares de la zona se sirven los alimentos en bandejas de plástico, reutilizables, en las cuales se vierten alimentos calientes.
  • que está demostrado que algunos productos plásticos son disruptores endocrinos, es decir, alteran el equilibrio del sistema endocrino de los seres humanos. Que este efecto es más significativo cuando se somete dicho plástico al calor. Y que las embarazadas y los niños son especialmente vulnerables.
  • que, aún sabiendo que la legislación vigente todavía no tiene en consideración el resultado de dichas investigaciones, se está haciendo lo MENOS RECOMENDABLE: reutilizar, lavar y verter alimentos calientes en este tipo de recipientes.
  • por todo ello, y mientras la legislación no se adapte a estos hallazgos, recomienda adherirse al PRINCIPIO DE PRECAUCION: ante la duda de que pueda ser perjudicial para la salud, los colegios y los servicios de catering deben actuar con cautela y anticiparse al daño disminuyendo la exposición y utilizando otro tipo de recipientes (loza o acero inoxidable).

Colectivo pediátrico de Val Miñor
Nigrán, 20-6-2014

Padres de Donas entregan 5.000 firmas contra el plástico en los comedores (Faro de Vigo)

(Este artigo apareceu o domingo 15 de xuño na sección Comarcas do Faro de Vigo.)

Un grupo de padres de alumnos del colegio Souto-Donas ha presentado cerca de 5.000 firmas en contra del uso de bandejas plásticas en los comedores escolares en el Concello de Gondomar.

Los progenitores advierten de que no están investigados los efectos en la salud de los materiales plásticos en contacto con la comida, como señala un informe de la OMS. Tras ofrecer una charla abierta y contar con el apoyo de pediatras de la comarca, lograron reunir las rúbricas: 1.400 en papel y más de 3.500 a través de la plataforma Change.org.

Hasta el momento habían obtenido respuesta negativa por parte del Concello a su intención de sustituir las vajillas de sus hijos por otras metálicas. No obstante, según asegura César Lema, portavoz de los padres, la concejala de Servicios Sociales, Patricia Durán, se ha comprometido a valorar especialmente el uso de loza por parte de las empresas que se presenten al concurso para explotar los comedores escolares del municipio el próximo curso.

Presentan 4900 sinaturas ante o Concello rexeitando ás bandexas plásticas nos comedores escolares (Valminor.info)

(Noticia aparecida o pasado venres 13 en Valminor.info)

Un grupo de pais e nais do CEIP Souto-Donas entregaron este mediodía 4.900 sinaturas recollidas na campaña contra a utilización de bandexas plásticas nos comedores escolares. Tras o acto de entrega, mantiveron unha reunión coa concelleira Patricia Durán, responsable dos comedores escolares de Gondomar, quen comprometeuse a buscar alternativas no vindeira convocatoria de servizos de catering, comentaron os pais a VM.info . Unha posible estratexia sería premiar na licitación ás empresas que presenten outros materias substitutivos,  caso das vaixelas de vidro atemperado ou de louza.

Os pais e nais valoran positivamente a reunión.

Para os pais e nais do Souto-Donas  a xuntanza coa edil significou un avance importante só polo feito que a responsable manifestara a vontade das autoridades locais de procurar unha solución que satisfaga a demanda. O maior obstáculo para retirar bandexas de policarbonato ou polipropileno, aínda que contan con informes de advertencia da Organización Mundial da Saúde (OMS), é que a súa utilización é legal no país.

Neste senso, segundo o informado polos pais a VM.info, o Concello de Gondomar procura algún tipo de puntuación na vindeira licitación do servizo que incentive ás empresas presentar alternativas de bandexas noutros materias. Convocatoria que tería lugar no vindeiro mes de xullo segundo estimacións de Durán. “As expectativas son moito mellores que dous meses atrás, cando eramos directamente ignorados”, salienta César Lema, membro do colectivo de pais do Souto-Donas.

Grazas polas +3.000 sinaturas recollidas online!

En nome das nais e país do CEIP Souto-Donas de Gondomar queremos agradecer a todas as persoas que firmastes na plataforma Change.org (máis de 3.290 cando publicamos isto!), así como as que asinaron a pé de cole durante estas semanas.

Este venres día 13 ás 10:00h entregaremos todas as sinaturas recollidas no concello de Gondomar e aproveitaremos para convocar os medios de comunicación.

Parece que a presión por parte de todas as persoas que estades a asinar e o esforzo das nais e pais do Souto-Donas está facendo efecto. A concelleira responsable dos comedores escolares de Gondomar, Patricia Duran, comunicounos que están a preparar a nova convocatoria do concurso público das empresas de catering para os dous vindeiros cursos, e que van incentivar coa máxima puntuación posible no concurso as empresas que utilicen vaixela de vidro atemperado ou de louza. Por suposto, que ata que non vexamos os nenos e nenas comer e beber en vaixela de louza ou vidro temperado non poderemos botar as campás ao voo; aínda así, as expectativas son muito mellores que dous meses atrás, e gran parte da culpa tédela vós coa vosa implicación en algo que é de sentido común.

Agora só falta que en todos os coles tanto públicos como privados de toda Galiza, as familias, as ANPAs, se mobilicen para que as nenas e os nenos non sexan tratados como porquiños.

Moitas grazas en nome deste grupo de nais e pais do CEIP Souto-Donas de Gondomar 🙂

Ayúdanos a llegar a las mil firmas contra las vajillas escolares de plástico

Gracias por contribuir a que ya seamos más de 600 personas que hemos firmado en contra de que los niñxs estén comiendo directamente en vajilla de plástico.

Queremos llegar a las 1000 firmas para así presentarlas al concello de Gondomar antes de que se abra el concurso para contratar al nuevo catering.

Así que si todavía no has firmado, ayúdanos a llegar a las 1000 y si lo has hecho ya, recuérdaselo a tus contactos.

Esta es la dirección donde firmar online:

http://www.change.org/es/peticiones/fernando-guiti%C3%A1n-plasticomedoresnon-evita-que-os-nosos-fillos-coman-pl%C3%A1stico#

También estamos recogiendo firmas a pie de cole en todo o Val Miñor, que se sumaran a las de la campaña en Change.org.

Asimismo, hemos abierto una encuesta para saber en que materiales le sirven la comida en los coles a nuestrxs hijxs. La idea es abrir la campaña en contra del plástico en los comedores escolares a toda Galicia. Si tienes un par de segundos, participa en esta sencilla encuesta. Gracias 🙂

Todos os plásticos están baixo sospeita

Plásticos, todos os que estean en contacto con bebidas ou alimentos, e digo todos, están baixo sospeita: “malos”, “regulares” e “bos.

Por exemplo, o Polipropileno din que é un dos plásticos mellores debido a que é mais estable ca outros plásticos que se emplean habitualmente como vaixela nos comedores escolares, e ademais non leva Bisfenol A (BPA) un perturbador endocrino presente en certos plásticos como o Policarbonato que tamén se emprega en vaixelas plásticas nos comedores escolares. Dende que no ano 1990 un equipo californiano de investigación alertara dos efectos estroxénicos do Bisfenol-A pasaron 21 anos ata que a Axencia Europea de Seguridade Alimentar (EFSA) non tivo mais remedio, debido as irrefutables evidencias científicas, de prohibilo. Pero ollo! Só se prohibiu en biberóns. É así é que aínda se empregan platos con BPA en garderías e colexios… algo totalmente incrible!!! De feito en Franza o ano que vén van prohibir o BPA en absolutamente TODOS os recipientes que conteñan bebidas ou comidas para TODA a poboación.

Debemos coñecer tamén que hai outras sustancias nos plásticos que tamén se sabe que funcionan como disruptores endocrinos como son os ftalatos, presentes no Polietileno tereftalato (PET) do que están feitos a inmensa maioría das botellas de auga e demais recipientes desbotables. Os ftalatos están menos estudados có BPA, así que se para prohibir o BPA nos biberóns tardaron 21 anos… imaxinade canto tempo seguiremos comendo, bebendo e mexando ftalatos!

Ah! Pero o Polipropileno (PP) e outros plásticos “bos” como o Polietileno de alta densidade (HDPE) ou o Polietileno de baixa densidade (LDPE) non teñen nin BPA nin ftalatos? Iso din empresas irresponsables e institucións totalmente despreocupadas da prevención das enfermidades… En realidade para fabricar todos os plásticos, malos, regulares e bos, engádenlles aditivos que, por unha banda, o fabricante non indica nas etiquetas —isto é unha das cousas que denuncian no informe da OMS de febrero de 2013 que xa temos mencionado nesta campaña— e, pola outra banda, non se se coñecen os seus efectos: pasan aos alimentos dende o plástico? … O que calquera persoa que estudara Química sabe é que existe un fenómeno que se chama migración, é dicir, que unha parte das sustancias contidas nos plásticos (tantos os seus monómeros como os aditivos que se lles engaden) se desprenden e poden pasar aos alimentos. Esta migración agrávase pola degradación da estrutura molecular que sofre o plástico cando se somete a repetidos lavados con deterxentes, auga quente, ademais das reaccións coas propias sustancias dos alimentos. Como poden afectar estas sustancias a saúde? A unión de unha ou varias sustancias poden ter efectos sinérxicos e incrementar a súa acción? Poden algúns destes aditivos ter tamen efectos estroxénicos? Son demasiadas dúbidas para aceptar calquera tipo de plástico nos comedores escolares se o que queremos é protexermos a saúde dos máis pequenos.

Os aditivos que se utilizan para fabricar os plásticos son:

Antioxidantes, Desactivadores metálicos, Estabilizadores UV (algúns destes produtos protectores dos raios solares xa se sabe que son disruptores endocrinos), Estabilizadores térmicos, Lubricantes, Plastificantes, Axudantes do proceso, Axentes de nucleación, Modificadores de impacto, Recheos e reforzantes, Axentes de acoplamento, Retardantes do lume, Axentes antibloqueantes, Deslizantes, Axentes Espumantes, Biocidas, Corantes.

Neste senso en 2008 sae publicado na revista Science (unha revista científica de primeira orde) que unha equipa de investigadores, facendo estudos con enzimas, encontraron resultados anómalos… Despois de moito averiguar encontraron que dos tubos de plástico polipropileno que empleaban nos experimentos se desprendían dúas sustancias: unha era un desinfectante que se lle vota o plástico no proceso de fabricación e outro era oleamida, un aditivo que se emplea para que os plásticos desmolden ben…. Estas son as palabras do investigador principal, o doutor Andrew Holt:

“É moi difícil dicir se debemos estar preocupados desde un punto de vista da saúde.”

Como podedes comprender, como pais e nais si que deberiamos estar moi moi preocupados. Están saíndo substancias dos plásticos que van parar aos alimentos que inxiren os nosos fillos e fillas, e que non nos advirte ninguén de que poden estar aí… e que tampouco se sabe os seus efectos cales poden ser? É por iso que debemos como pais e nais responsables aplicar o Principio de Precaución que é xustamente o que non aplican nin as empresas nin a administración.

Padres de Gondomar piden que el nuevo contrato de comedores prohíba las bandejas de plástico (Faro de Vigo)

(Noticia aparecida este pasado domingo no Faro de Vigo.)

La plataforma Plasticomedores Non, surgida en el colegio Souto Donas, recaba apoyos en el resto de centros e inicia una recogida de firmas virtual y en la calle que ya suma más de 300

La guerra contra el plástico en los comedores escolares de Gondomar entra en una nueva fase. El grupo de padres del colegio Souto Donas que lanzó hace semanas una ofensiva contra las bandejas de polietileno empleadas en el comedor del centro han iniciado ahora una campaña virtual y en la calle para recabar el mayor apoyo social posible. Se trata de que la administración atienda su reclamación y que el Concello, que debe renovar el contrato de comedores para el próximo curso, incluya entre los requisitos que no se utilice material plástico en la vajilla.

César Lema, portavoz de la plataforma Plasticomedores Non y doctor en Biología, insiste en que la medida que solicitan es “por precaución”, ya que un informe de la Organización Mundial de la Salud (OMS) de 2013 advierte de los posibles efectos de este tipo de materiales sobre la salud , que “aún no se han investigado”, apunta.

Las bandejas de plástico son legales, por lo que Xunta y Concello avalan su seguridad, pero los padres sostienen que a altas temperaturas podrían “liberar sustancias químicas sintéticas nocivas”, indica Lema, quien recalca que está en juego “la salud de los chavales” y que “ante la duda, por qué correr el riesgo”.

Ocho familias de Donas fueron las que iniciaron esta cruzada -intentando sin éxito que se permitiese a sus hijos utilizar bandejas de acero inoxidable en el comedor-, pero César Lema asegura que ya cuentan con el respaldo de la ANPA del centro y señala que esta semana han iniciado una campaña de recogida de firmas en la plataforma virtual Change.org en la que han obtenido ya el respaldo de más de 300 personas.

Además, el pasado miércoles organizaron un acto informativo en el aula Ponte das Rosas al que asistió “gente muy variada”, entre ellos “padres de diferentes colegios, una representante de la confederación de ANPA y dos pediatras de la comarca”, que les han brindado su apoyo.

La recogida de firmas que han iniciado en internet se complementará con mesas informativas en la calle. Aún no han elaborado un calendario, pero sí tienen una primera fecha, el próximo 31 de mayo en una feria de la Red Galega de Sementes que se celebrará en el entorno del consistorio gondomareño.

Hoxe acodiremos ao pleno do Concello de Gondomar

Este luns día 12 acodiremos ao pleno que se celebra no Concello de Gondomar para facer escoitar as nosas reivindicacións acerca da retirada das vaixelas tóxicas no comedor do CEIP Souto-Donas.

Seguiremos informando!

Carta al alcalde de Gondomar solicitando la retirada de las vajillas plásticas del comedor escolar

Gondomar, 14 de Enero de 2014

A la atención de V. S. Fernando Guitián, alcalde de Gondomar

César Lema Costas, con domicilio en […] Gondomar. Teléfono: […]. Padre de […] alumna de 6º de primaria en el CEIP Souto-Donas. Habiéndome enterado por mi hija que en el comedor de dicho centro se sirve la comida directamente sobre bandejas de plástico y conociendo que el actual servicio de catering ha sido contratado por este “concello”.

INFORMO:

Que hay serias dudas sobre la utilización de materiales plásticos como envases o recipientes para los alimentos, ya que en muchas ocasiones es fácil ingerirlos en forma de pequeñas partículas que se generan en los procesos de degradación que son muy comunes y frecuentes. Algunos plásticos pueden ser atacados y degradados parcialmente por los ácidos u otras sustancias contenidos en los alimentos o sus preparaciones culinarias.

El calentamiento producido por la inmersión del recipiente en agua caliente, horno microondas, horno convencional, lavavajillas o por el propio alimento, igualmente puede desprender micropartículas de plástico. El lavado de ciertos materiales plásticos con los detergentes y limpiadores utilizados en los lavavajillas, asimismo puede ir alterando su estructura y erosionando estos de manera que los hace más susceptibles de ser degradados, lo que se agrava aún más cuando los recipientes no son desechables como sucede con las bandejas plásticas del catering que sirve al CEIP Souto-Donas.

Las cantidades de plásticos que pueden ser ingeridas como consecuencia de estos procesos son microscópicas y mínimas en términos absolutos, pero su acumulación a lo largo del tiempo puede llegar a producir trastornos para la salud de diverso tipo, y que abarcan desde los gastrointestinales a los endocrinos. En estos últimos trastornos se ven involucradas toda una serie de compuestos químicos denominados perturbadores o disruptores endocrinos.

¿Qué son los Disruptores Endocrinos?

Dr. Nicolás Olea (Universidad de Granada): “Se trata de sustancias químicas, de contaminantes ambientales, generalmente hechas por el hombre y la industria del hombre y que una vez dentro del organismo modifican el equilibrio de las hormonas. Las hormonas, como se sabe bien son mediadoras químicos que conectan un órgano con otro y mandan o son señales químicas. Estas señales químicas pueden ser interferidas, aumentadas, disminuidas por otro compuesto químico que utiliza o que se planta en su lugar. El fenómeno es que hay algunas consecuencias biológicas de esa interferencia. O que algún sistema hormonal se ve acentuado con mayor función o que algún sistema hormonal es deficitario porque las sustancias químicas, los disruptores endocrinos en este caso, bloquean a la actividad de la hormona”.

La investigación científica ha relacionado los disruptores endocrinos con un amplio abanico de enfermedades que incluye:

  • Salud reproductiva femenina (Pubertad precoz, cáncer de mama, disminución de la fecundidad/fertilidad).
  • Salud reproductiva masculina (Malformaciones en genitales de bebés, disminución de la calidad del semen, cáncer de testículo y próstata).
  • Trastornos del metabolismo (obesidad, diabetes, cáncer de tiroides).
  • Problemas cardiovasculares.
  • Alteraciones y enfermedades neurológicas (Perturbaciones del desarrollo neurológico y alteraciones conductuales, como Trastorno de Déficit de Atención e Hiperactividad, Autismo, etc., y enfermedades neurodegenerativas como el Parkinson).

En Febrero de 2013 se dio a conocer un nuevo informe del Programa de las Naciones Unidas para el Medio Ambiente (PNUMA) y la Organización Mundial de la Salud (OMS) acerca del estado de los conocimientos científicos sobre las sustancias químicas que perturban la función endocrina (State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals), en el que se concluye que muchas sustancias químicas sintéticas cuyos efectos sobre el sistema hormonal todavía están por investigar podrían tener importantes repercusiones en la salud.
El documento consta, en su forma completa original, de 289 páginas; y en su versión resumida, de 38 (que se titula “State of the science of endocrine disrupting chemicals 2012. Summary for decision-makers”). Ambos pueden leerse y descargarse (PDFs en inglés) en el siguiente enlace: http://www.who.int/ceh/publications/endocrine/en/index.html
En el informe conjunto se pide que se siga investigando para entender plenamente las relaciones entre esos denominados perturbadores endocrinos (PE) —presentes en muchos productos domésticos e industriales, entre ellos los plásticos alimentarios— y determinadas enfermedades y trastornos. El informe señala que estudios más exhaustivos y mejores métodos analíticos podrían reducir el riesgo de enfermedad y generar ahorros considerables para la salud pública.

En el breve capítulo “The tip of the iceberg” (la punta del iceberg), de dicho informe de la OMS y del PNUMA, se puede leer:

“10. La punta del iceberg.- Debido a que sólo una pequeña fracción de los cientos de miles de sustancias químicas sintéticas existentes han sido evaluados por su actividad de disruptores endocrinos, y debido a que muchas sustancias químicas de los productos de consumo no son identificados por el fabricante, sólo hemos visto la “punta del iceberg”. ¿Cuántos disruptores endocrinos hay? ¿De dónde vienen? ¿Cuáles son sus riesgos para el ser humano y la fauna? ¿Cuáles son sus efectos, individualmente y entre ellos, durante el desarrollo y la edad adulta, e incluso a través de las generaciones? ¿Cuáles son sus mecanismos de acción? ¿Cómo pueden mejorarse las pruebas para disruptores endocrinos? Todas estas preguntas necesitan respuestas”

Ante tales incertidumbres creo que no es descabellado apelar al principio de precaución para disminuir en lo posible la exposición de nuestras hijas e hijos a este tipo de sustancias, por lo que:

SOLICITO:

Tenga a bien requerir a la empresa de catering sustituya las bandejas plásticas por la tradicional vajilla de loza o similares.
Atentamente

César Lema Costas
(Doctor en Biología)