Conseguímolo!! Xa non haberá “plasticomedores” na nosa escola! Grazas!! :-)

Las madres y padres del CEIP Souto Donas de Gondomar queremos agradecer de corazón el apoyo de las personas que habéis firmado a través de la plataforma Change.org y también a las que habéis firmado a pie de calle para que se cambiara la vajilla plástica donde comían nuestros hijos e hijas. Al final lo hemos conseguido y este curso, la misma empresa que servía en vajilla de plástico, la va a cambiar por acero inoxidable, por lo que debemos congratularnos todos.

Aunque el camino no ha sido fácil y a pesar del poco apoyo inicial de las propias familias (sólo 8 familias nos hemos movilizado), de comentarios como: “no hay nada que hacer” “¿os creéis que vais a conseguir algo?”, “no vais a lograr nada” o “es que mis hijos no van al comedor”, a pesar de la indiferencia inicial de la propia AMPA, o del ninguneo de la empresa y del Concello, a pesar de todo ello hemos ganado la batalla y nos alegramos por ello. Aunque tenemos claro que con comentarios y actitudes, resignadas, domesticadas y comodonas como esas, la guerra estaría más que perdida, no sólo en este aspecto de la salud de nuestros hijos (que para nosotros es lo más importante en esta vida) sino en los demás aspectos de la convivencia humana.

Aunque es día para celebraciones, no podemos dejar de preguntarnos: ¿a dónde irá la vajilla de plástico donde comían nuestros hijos el año pasado? Esa misma empresa, este año servirá a nuestros hijos e hijas —¡¡a todos!! a los que protestamos y a los que no, incluso a los hijos de los padres de comentarios desidiosos— en vajilla de acero inoxidable. Mucho nos tememos que ese plástico irá a parar al torrente sanguíneo de otros niños y niñas indefensas, porque ni la empresa, ni la administración —es decir el Estado— ni los padres y madres, sea por desidia o por desconocimiento, consideran importante que nuestros hijos e hijas estén literalmente meando plástico como advierte la misma Organización Mundial de la Salud (OMS). Así que para todos ellos y en especial para los padres y madres cuyos niños y niñas comen en plástico decirles que todavía es posible ganar batallas pero… lo de la guerra aún está por ver.

Un abrazo.
César Lema (portavoz de las madres y padres del CEIP Souto Donas).

Gondomar impedirá el uso de plástico en comedores escolares el próximo curso (Faro de Vigo)

(Noticia aparecida no Faro de Vigo o día 08/07/2014.)

La oposición obliga al gobierno a excluir del concurso del catering a las empresas que utilicen este material en las vajillas

Los detractores del uso de materiales plásticos en las vajillas de los comedores escolares han ganado un nuevo asalto en Gondomar. Un acuerdo aprobado en el último pleno con el voto unánime, y mayoritario, de la oposición obligará al Concello a excluir del proceso de contratación de estos servicios de catering a las empresas que no ofrezcan bandejas de otro material alternativo, como la loza, acero inoxidable o vidrio templado.

Solo los concejales del gobierno (PP y CDL) se opusieron a la iniciativa, presentada por el edil nacionalista Pauliño del Río, que recordó las 5.000 firmas entregadas al Concello hace unos días por la plataforma Plasticomedores Non, integrada por padres del colegio Souto-Donas, y el apoyo a su campaña expresado por el colectivo de profesionales de pediatría de la comarca.

Aunque el gobierno local ya se había comprometido con los padres a valorar especialmente el uso de loza por parte de las empresas que se presenten al concurso para explotar los comedores escolares del municipio el próximo curso, la propuesta de Del Río va un paso más allá, ya que supone introducir en el pliego de condiciones del contrato la prohibición expresa de las vajillas de plástico.

Precaución

La reclamación de los padres, que ahora atiende este acuerdo del Ayuntamiento, se basa en el principio de precaución y apela a un informe de la Organización Mundial de la Salud (OMS) de 2013 que advierte de los posibles efectos de este tipo de materiales sobre la salud, que “aún no se han investigado”, apunta.

Las bandejas de plástico son legales, por lo que Xunta y Concello avalan su seguridad, pero los padres sostienen que a altas temperaturas podrían “liberar sustancias químicas sintéticas nocivas”, indica César Lema, portavoz de la plataforma, quien recalca que está en juego “la salud de los chavales” y que “ante la duda, no hay por qué correr riesgos”.

Ocho familias de la parroquia gondomareña de Donas fueron las que iniciaron esta cruzada, intentando sin éxito que este pasado curso se permitiese a sus hijos utilizar bandejas de acero inoxidable en el comedor del centro educativo.

Su campaña ha encontrado eco en las redes sociales y en la calle. En pocos días reunió más de 5.000 firmas de apoyo a través de la plataforma virtual Change.org y con mesas informativas ante los colegios.

Padres de Donas entregan 5.000 firmas contra el plástico en los comedores (Faro de Vigo)

(Este artigo apareceu o domingo 15 de xuño na sección Comarcas do Faro de Vigo.)

Un grupo de padres de alumnos del colegio Souto-Donas ha presentado cerca de 5.000 firmas en contra del uso de bandejas plásticas en los comedores escolares en el Concello de Gondomar.

Los progenitores advierten de que no están investigados los efectos en la salud de los materiales plásticos en contacto con la comida, como señala un informe de la OMS. Tras ofrecer una charla abierta y contar con el apoyo de pediatras de la comarca, lograron reunir las rúbricas: 1.400 en papel y más de 3.500 a través de la plataforma Change.org.

Hasta el momento habían obtenido respuesta negativa por parte del Concello a su intención de sustituir las vajillas de sus hijos por otras metálicas. No obstante, según asegura César Lema, portavoz de los padres, la concejala de Servicios Sociales, Patricia Durán, se ha comprometido a valorar especialmente el uso de loza por parte de las empresas que se presenten al concurso para explotar los comedores escolares del municipio el próximo curso.

Presentan 4900 sinaturas ante o Concello rexeitando ás bandexas plásticas nos comedores escolares (Valminor.info)

(Noticia aparecida o pasado venres 13 en Valminor.info)

Un grupo de pais e nais do CEIP Souto-Donas entregaron este mediodía 4.900 sinaturas recollidas na campaña contra a utilización de bandexas plásticas nos comedores escolares. Tras o acto de entrega, mantiveron unha reunión coa concelleira Patricia Durán, responsable dos comedores escolares de Gondomar, quen comprometeuse a buscar alternativas no vindeira convocatoria de servizos de catering, comentaron os pais a VM.info . Unha posible estratexia sería premiar na licitación ás empresas que presenten outros materias substitutivos,  caso das vaixelas de vidro atemperado ou de louza.

Os pais e nais valoran positivamente a reunión.

Para os pais e nais do Souto-Donas  a xuntanza coa edil significou un avance importante só polo feito que a responsable manifestara a vontade das autoridades locais de procurar unha solución que satisfaga a demanda. O maior obstáculo para retirar bandexas de policarbonato ou polipropileno, aínda que contan con informes de advertencia da Organización Mundial da Saúde (OMS), é que a súa utilización é legal no país.

Neste senso, segundo o informado polos pais a VM.info, o Concello de Gondomar procura algún tipo de puntuación na vindeira licitación do servizo que incentive ás empresas presentar alternativas de bandexas noutros materias. Convocatoria que tería lugar no vindeiro mes de xullo segundo estimacións de Durán. “As expectativas son moito mellores que dous meses atrás, cando eramos directamente ignorados”, salienta César Lema, membro do colectivo de pais do Souto-Donas.

Todos os plásticos están baixo sospeita

Plásticos, todos os que estean en contacto con bebidas ou alimentos, e digo todos, están baixo sospeita: “malos”, “regulares” e “bos.

Por exemplo, o Polipropileno din que é un dos plásticos mellores debido a que é mais estable ca outros plásticos que se emplean habitualmente como vaixela nos comedores escolares, e ademais non leva Bisfenol A (BPA) un perturbador endocrino presente en certos plásticos como o Policarbonato que tamén se emprega en vaixelas plásticas nos comedores escolares. Dende que no ano 1990 un equipo californiano de investigación alertara dos efectos estroxénicos do Bisfenol-A pasaron 21 anos ata que a Axencia Europea de Seguridade Alimentar (EFSA) non tivo mais remedio, debido as irrefutables evidencias científicas, de prohibilo. Pero ollo! Só se prohibiu en biberóns. É así é que aínda se empregan platos con BPA en garderías e colexios… algo totalmente incrible!!! De feito en Franza o ano que vén van prohibir o BPA en absolutamente TODOS os recipientes que conteñan bebidas ou comidas para TODA a poboación.

Debemos coñecer tamén que hai outras sustancias nos plásticos que tamén se sabe que funcionan como disruptores endocrinos como son os ftalatos, presentes no Polietileno tereftalato (PET) do que están feitos a inmensa maioría das botellas de auga e demais recipientes desbotables. Os ftalatos están menos estudados có BPA, así que se para prohibir o BPA nos biberóns tardaron 21 anos… imaxinade canto tempo seguiremos comendo, bebendo e mexando ftalatos!

Ah! Pero o Polipropileno (PP) e outros plásticos “bos” como o Polietileno de alta densidade (HDPE) ou o Polietileno de baixa densidade (LDPE) non teñen nin BPA nin ftalatos? Iso din empresas irresponsables e institucións totalmente despreocupadas da prevención das enfermidades… En realidade para fabricar todos os plásticos, malos, regulares e bos, engádenlles aditivos que, por unha banda, o fabricante non indica nas etiquetas —isto é unha das cousas que denuncian no informe da OMS de febrero de 2013 que xa temos mencionado nesta campaña— e, pola outra banda, non se se coñecen os seus efectos: pasan aos alimentos dende o plástico? … O que calquera persoa que estudara Química sabe é que existe un fenómeno que se chama migración, é dicir, que unha parte das sustancias contidas nos plásticos (tantos os seus monómeros como os aditivos que se lles engaden) se desprenden e poden pasar aos alimentos. Esta migración agrávase pola degradación da estrutura molecular que sofre o plástico cando se somete a repetidos lavados con deterxentes, auga quente, ademais das reaccións coas propias sustancias dos alimentos. Como poden afectar estas sustancias a saúde? A unión de unha ou varias sustancias poden ter efectos sinérxicos e incrementar a súa acción? Poden algúns destes aditivos ter tamen efectos estroxénicos? Son demasiadas dúbidas para aceptar calquera tipo de plástico nos comedores escolares se o que queremos é protexermos a saúde dos máis pequenos.

Os aditivos que se utilizan para fabricar os plásticos son:

Antioxidantes, Desactivadores metálicos, Estabilizadores UV (algúns destes produtos protectores dos raios solares xa se sabe que son disruptores endocrinos), Estabilizadores térmicos, Lubricantes, Plastificantes, Axudantes do proceso, Axentes de nucleación, Modificadores de impacto, Recheos e reforzantes, Axentes de acoplamento, Retardantes do lume, Axentes antibloqueantes, Deslizantes, Axentes Espumantes, Biocidas, Corantes.

Neste senso en 2008 sae publicado na revista Science (unha revista científica de primeira orde) que unha equipa de investigadores, facendo estudos con enzimas, encontraron resultados anómalos… Despois de moito averiguar encontraron que dos tubos de plástico polipropileno que empleaban nos experimentos se desprendían dúas sustancias: unha era un desinfectante que se lle vota o plástico no proceso de fabricación e outro era oleamida, un aditivo que se emplea para que os plásticos desmolden ben…. Estas son as palabras do investigador principal, o doutor Andrew Holt:

“É moi difícil dicir se debemos estar preocupados desde un punto de vista da saúde.”

Como podedes comprender, como pais e nais si que deberiamos estar moi moi preocupados. Están saíndo substancias dos plásticos que van parar aos alimentos que inxiren os nosos fillos e fillas, e que non nos advirte ninguén de que poden estar aí… e que tampouco se sabe os seus efectos cales poden ser? É por iso que debemos como pais e nais responsables aplicar o Principio de Precaución que é xustamente o que non aplican nin as empresas nin a administración.

Padres de Gondomar piden que el nuevo contrato de comedores prohíba las bandejas de plástico (Faro de Vigo)

(Noticia aparecida este pasado domingo no Faro de Vigo.)

La plataforma Plasticomedores Non, surgida en el colegio Souto Donas, recaba apoyos en el resto de centros e inicia una recogida de firmas virtual y en la calle que ya suma más de 300

La guerra contra el plástico en los comedores escolares de Gondomar entra en una nueva fase. El grupo de padres del colegio Souto Donas que lanzó hace semanas una ofensiva contra las bandejas de polietileno empleadas en el comedor del centro han iniciado ahora una campaña virtual y en la calle para recabar el mayor apoyo social posible. Se trata de que la administración atienda su reclamación y que el Concello, que debe renovar el contrato de comedores para el próximo curso, incluya entre los requisitos que no se utilice material plástico en la vajilla.

César Lema, portavoz de la plataforma Plasticomedores Non y doctor en Biología, insiste en que la medida que solicitan es “por precaución”, ya que un informe de la Organización Mundial de la Salud (OMS) de 2013 advierte de los posibles efectos de este tipo de materiales sobre la salud , que “aún no se han investigado”, apunta.

Las bandejas de plástico son legales, por lo que Xunta y Concello avalan su seguridad, pero los padres sostienen que a altas temperaturas podrían “liberar sustancias químicas sintéticas nocivas”, indica Lema, quien recalca que está en juego “la salud de los chavales” y que “ante la duda, por qué correr el riesgo”.

Ocho familias de Donas fueron las que iniciaron esta cruzada -intentando sin éxito que se permitiese a sus hijos utilizar bandejas de acero inoxidable en el comedor-, pero César Lema asegura que ya cuentan con el respaldo de la ANPA del centro y señala que esta semana han iniciado una campaña de recogida de firmas en la plataforma virtual Change.org en la que han obtenido ya el respaldo de más de 300 personas.

Además, el pasado miércoles organizaron un acto informativo en el aula Ponte das Rosas al que asistió “gente muy variada”, entre ellos “padres de diferentes colegios, una representante de la confederación de ANPA y dos pediatras de la comarca”, que les han brindado su apoyo.

La recogida de firmas que han iniciado en internet se complementará con mesas informativas en la calle. Aún no han elaborado un calendario, pero sí tienen una primera fecha, el próximo 31 de mayo en una feria de la Red Galega de Sementes que se celebrará en el entorno del consistorio gondomareño.

Rexeitan que as crianzas “coman en plástico” e queren facerse oír no pleno de #Gondomar (Valminor.info)

(Noticia publicada en Valminor.info.)

Pais contrarios ao uso das bandexas plásticas nos comedores escolares do Val Miñor estarán presentes no pleno de Gondomar do vindeiro luns 12 de maio. Tamén convocan a unha mesa informativa a desenvolverse o mércores 14 coa presenza de pediatras da bisbarra.

Os convocantes desexan “facer oír” o reclamo que partiu da ANPA do CEIP Souto Donas trala negativa da empresa que rexenta o comedor e o Concello de Gondomar de trocar o material plástico dos recipientes. Aínda que os mesmos son considerados legais pola normativa vixente, alertados por informes da Organización Mundial da Saúde, o colectivo entende que deben tomarse medidas preventivas e cambialos por outros de louza ou aceiro inoxidábel.

Mesa informativa coa participación de pediatras.

Co mesmo obxectivo o vindeiro mércores 14 ás 20 horas desenvolverán un encontro para informar ás familias das consecuencias que pode ter para as crianzas “comer en plástico”. O mesmo terá lugar na Aula de Cultura Ponte de Rosas, sede do Instituto de Estudos Miñoranos (Avda. da Feira, 10, baixo) en Gondomar.

A xuntanza comezará coa proxección dunha conferencia do Dr. Nicolás Olea, catedrático da Facultade de Medicina da Universidade de Granada e coñecido divulgador de programas de información sobre produtos tóxicos cotiás. Deseguido, terá lugar un relatorio da situación no comedor escolar do CEIP Souto – Donas, na que participará o biólogo César Lema. O acto rematará cunha intervención do pediatra de Baiona, Ignacio Porrit Lureiro.

Carta al alcalde de Gondomar solicitando la retirada de las vajillas plásticas del comedor escolar

Gondomar, 14 de Enero de 2014

A la atención de V. S. Fernando Guitián, alcalde de Gondomar

César Lema Costas, con domicilio en […] Gondomar. Teléfono: […]. Padre de […] alumna de 6º de primaria en el CEIP Souto-Donas. Habiéndome enterado por mi hija que en el comedor de dicho centro se sirve la comida directamente sobre bandejas de plástico y conociendo que el actual servicio de catering ha sido contratado por este “concello”.

INFORMO:

Que hay serias dudas sobre la utilización de materiales plásticos como envases o recipientes para los alimentos, ya que en muchas ocasiones es fácil ingerirlos en forma de pequeñas partículas que se generan en los procesos de degradación que son muy comunes y frecuentes. Algunos plásticos pueden ser atacados y degradados parcialmente por los ácidos u otras sustancias contenidos en los alimentos o sus preparaciones culinarias.

El calentamiento producido por la inmersión del recipiente en agua caliente, horno microondas, horno convencional, lavavajillas o por el propio alimento, igualmente puede desprender micropartículas de plástico. El lavado de ciertos materiales plásticos con los detergentes y limpiadores utilizados en los lavavajillas, asimismo puede ir alterando su estructura y erosionando estos de manera que los hace más susceptibles de ser degradados, lo que se agrava aún más cuando los recipientes no son desechables como sucede con las bandejas plásticas del catering que sirve al CEIP Souto-Donas.

Las cantidades de plásticos que pueden ser ingeridas como consecuencia de estos procesos son microscópicas y mínimas en términos absolutos, pero su acumulación a lo largo del tiempo puede llegar a producir trastornos para la salud de diverso tipo, y que abarcan desde los gastrointestinales a los endocrinos. En estos últimos trastornos se ven involucradas toda una serie de compuestos químicos denominados perturbadores o disruptores endocrinos.

¿Qué son los Disruptores Endocrinos?

Dr. Nicolás Olea (Universidad de Granada): “Se trata de sustancias químicas, de contaminantes ambientales, generalmente hechas por el hombre y la industria del hombre y que una vez dentro del organismo modifican el equilibrio de las hormonas. Las hormonas, como se sabe bien son mediadoras químicos que conectan un órgano con otro y mandan o son señales químicas. Estas señales químicas pueden ser interferidas, aumentadas, disminuidas por otro compuesto químico que utiliza o que se planta en su lugar. El fenómeno es que hay algunas consecuencias biológicas de esa interferencia. O que algún sistema hormonal se ve acentuado con mayor función o que algún sistema hormonal es deficitario porque las sustancias químicas, los disruptores endocrinos en este caso, bloquean a la actividad de la hormona”.

La investigación científica ha relacionado los disruptores endocrinos con un amplio abanico de enfermedades que incluye:

  • Salud reproductiva femenina (Pubertad precoz, cáncer de mama, disminución de la fecundidad/fertilidad).
  • Salud reproductiva masculina (Malformaciones en genitales de bebés, disminución de la calidad del semen, cáncer de testículo y próstata).
  • Trastornos del metabolismo (obesidad, diabetes, cáncer de tiroides).
  • Problemas cardiovasculares.
  • Alteraciones y enfermedades neurológicas (Perturbaciones del desarrollo neurológico y alteraciones conductuales, como Trastorno de Déficit de Atención e Hiperactividad, Autismo, etc., y enfermedades neurodegenerativas como el Parkinson).

En Febrero de 2013 se dio a conocer un nuevo informe del Programa de las Naciones Unidas para el Medio Ambiente (PNUMA) y la Organización Mundial de la Salud (OMS) acerca del estado de los conocimientos científicos sobre las sustancias químicas que perturban la función endocrina (State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals), en el que se concluye que muchas sustancias químicas sintéticas cuyos efectos sobre el sistema hormonal todavía están por investigar podrían tener importantes repercusiones en la salud.
El documento consta, en su forma completa original, de 289 páginas; y en su versión resumida, de 38 (que se titula “State of the science of endocrine disrupting chemicals 2012. Summary for decision-makers”). Ambos pueden leerse y descargarse (PDFs en inglés) en el siguiente enlace: http://www.who.int/ceh/publications/endocrine/en/index.html
En el informe conjunto se pide que se siga investigando para entender plenamente las relaciones entre esos denominados perturbadores endocrinos (PE) —presentes en muchos productos domésticos e industriales, entre ellos los plásticos alimentarios— y determinadas enfermedades y trastornos. El informe señala que estudios más exhaustivos y mejores métodos analíticos podrían reducir el riesgo de enfermedad y generar ahorros considerables para la salud pública.

En el breve capítulo “The tip of the iceberg” (la punta del iceberg), de dicho informe de la OMS y del PNUMA, se puede leer:

“10. La punta del iceberg.- Debido a que sólo una pequeña fracción de los cientos de miles de sustancias químicas sintéticas existentes han sido evaluados por su actividad de disruptores endocrinos, y debido a que muchas sustancias químicas de los productos de consumo no son identificados por el fabricante, sólo hemos visto la “punta del iceberg”. ¿Cuántos disruptores endocrinos hay? ¿De dónde vienen? ¿Cuáles son sus riesgos para el ser humano y la fauna? ¿Cuáles son sus efectos, individualmente y entre ellos, durante el desarrollo y la edad adulta, e incluso a través de las generaciones? ¿Cuáles son sus mecanismos de acción? ¿Cómo pueden mejorarse las pruebas para disruptores endocrinos? Todas estas preguntas necesitan respuestas”

Ante tales incertidumbres creo que no es descabellado apelar al principio de precaución para disminuir en lo posible la exposición de nuestras hijas e hijos a este tipo de sustancias, por lo que:

SOLICITO:

Tenga a bien requerir a la empresa de catering sustituya las bandejas plásticas por la tradicional vajilla de loza o similares.
Atentamente

César Lema Costas
(Doctor en Biología)