Comunicado de madres y padres del CEIP Souto-Donas ante las novedades del asunto #PlasticomedoresNON

El pliego de condiciones para la contratación de la empresa de catering que servirá a los coles de Gondomar se publicó el día 24 de Julio en el BOP (Boletin Oficial de Pontevedra). Vistas las condiciones del pliego vemos que:

  1. Se hizo caso omiso a la resolución del pleno de primeros de Julio donde toda la oposición votó a favor de que no se diera opción a que se presentaran empresas que sirvan en menaje de plástico.
  2. Que se valorará con un máximo de tan sólo 5 puntos a las empresas que no sirvan en materiales plásticos. Mientras que el criterio económico se puntuará con un máximo de 50.

Estos baremos nos han parecido una tomadura de pelo, pero para cerciorarnos nos pusimos en contacto con un catering que tiene experiencia en este tipo de concursos, el cual servía hace unos años en nuestro colegio y con el que estábamos muy contentos por la calidad de los menús, aunque es verdad que en aquel momento también servía en platos plásticos. La responsable del departamento de ventas nos confirmó lo que aritméticamente es más que evidente: que por poco que las empresas bajen el menú les compensará no presentar menaje alternativo debido a que es caro comprarlo, lavarlo, transportarlo… Aquí, hay que aportar un dato, y es que el precio máximo del menú que oferten las empresas no puede ser superior de 3,80 euros (IVA incluido) lo que, según la responsable del departamento de ventas de este catering, deja fuera del concurso a cualquier empresa pequeña y favorece a las megaempresas que pueden ofertar precios tan bajos muchas veces —si no todas— a costa de la calidad… pero este sería otro tema…

Ante esta evidencia nos pusimos en contacto con la concejala responsable Patricia Duran y le hicimos saber nuestro descontento sobre todo tratándose de un asunto tan sensible para los padres y madres como es la salud de nuestros hijos. La concejala, un tanto indignada por nuestra desconfianza, nos dice que concretamente el año pasado la diferencia entre la primera y segunda empresa fue de tan sólo 0,1 puntos, por lo que, según la concejala, las empresas no se van a arriesgar a no presentar un menaje alternativo al plástico.

La oposición nos había dicho que se podría recurrir el pliego en caso de que no se contemplara lo votado en el pleno, como finalmente ha sido. El problema es que este recurso deben presentarlo en el pleno que se celebra el primer jueves de cada mes pero en Agosto no hay pleno… así que a día de hoy no sabemos si van a hacer algo o no.
Nosotrxs, después de lo que nos ha dicho la concejala, vamos a esperar a que se resuelva el concurso y en caso de que la empresa ganadora sirva en menaje plástico seguiremos movilizándonos.

Aprovechamos para reiterar nuestro agradecimiento a las personas que nos habéis apoyado y nos apoyáis; os mantendremos informadas.

Un abrazo.
César, portavoz de las madres y padres del CEIP Souto-Donas de Gondomar.

Grazas polas +3.000 sinaturas recollidas online!

En nome das nais e país do CEIP Souto-Donas de Gondomar queremos agradecer a todas as persoas que firmastes na plataforma Change.org (máis de 3.290 cando publicamos isto!), así como as que asinaron a pé de cole durante estas semanas.

Este venres día 13 ás 10:00h entregaremos todas as sinaturas recollidas no concello de Gondomar e aproveitaremos para convocar os medios de comunicación.

Parece que a presión por parte de todas as persoas que estades a asinar e o esforzo das nais e pais do Souto-Donas está facendo efecto. A concelleira responsable dos comedores escolares de Gondomar, Patricia Duran, comunicounos que están a preparar a nova convocatoria do concurso público das empresas de catering para os dous vindeiros cursos, e que van incentivar coa máxima puntuación posible no concurso as empresas que utilicen vaixela de vidro atemperado ou de louza. Por suposto, que ata que non vexamos os nenos e nenas comer e beber en vaixela de louza ou vidro temperado non poderemos botar as campás ao voo; aínda así, as expectativas son muito mellores que dous meses atrás, e gran parte da culpa tédela vós coa vosa implicación en algo que é de sentido común.

Agora só falta que en todos os coles tanto públicos como privados de toda Galiza, as familias, as ANPAs, se mobilicen para que as nenas e os nenos non sexan tratados como porquiños.

Moitas grazas en nome deste grupo de nais e pais do CEIP Souto-Donas de Gondomar 🙂

Ayúdanos a llegar a las mil firmas contra las vajillas escolares de plástico

Gracias por contribuir a que ya seamos más de 600 personas que hemos firmado en contra de que los niñxs estén comiendo directamente en vajilla de plástico.

Queremos llegar a las 1000 firmas para así presentarlas al concello de Gondomar antes de que se abra el concurso para contratar al nuevo catering.

Así que si todavía no has firmado, ayúdanos a llegar a las 1000 y si lo has hecho ya, recuérdaselo a tus contactos.

Esta es la dirección donde firmar online:

http://www.change.org/es/peticiones/fernando-guiti%C3%A1n-plasticomedoresnon-evita-que-os-nosos-fillos-coman-pl%C3%A1stico#

También estamos recogiendo firmas a pie de cole en todo o Val Miñor, que se sumaran a las de la campaña en Change.org.

Asimismo, hemos abierto una encuesta para saber en que materiales le sirven la comida en los coles a nuestrxs hijxs. La idea es abrir la campaña en contra del plástico en los comedores escolares a toda Galicia. Si tienes un par de segundos, participa en esta sencilla encuesta. Gracias 🙂

Todos os plásticos están baixo sospeita

Plásticos, todos os que estean en contacto con bebidas ou alimentos, e digo todos, están baixo sospeita: “malos”, “regulares” e “bos.

Por exemplo, o Polipropileno din que é un dos plásticos mellores debido a que é mais estable ca outros plásticos que se emplean habitualmente como vaixela nos comedores escolares, e ademais non leva Bisfenol A (BPA) un perturbador endocrino presente en certos plásticos como o Policarbonato que tamén se emprega en vaixelas plásticas nos comedores escolares. Dende que no ano 1990 un equipo californiano de investigación alertara dos efectos estroxénicos do Bisfenol-A pasaron 21 anos ata que a Axencia Europea de Seguridade Alimentar (EFSA) non tivo mais remedio, debido as irrefutables evidencias científicas, de prohibilo. Pero ollo! Só se prohibiu en biberóns. É así é que aínda se empregan platos con BPA en garderías e colexios… algo totalmente incrible!!! De feito en Franza o ano que vén van prohibir o BPA en absolutamente TODOS os recipientes que conteñan bebidas ou comidas para TODA a poboación.

Debemos coñecer tamén que hai outras sustancias nos plásticos que tamén se sabe que funcionan como disruptores endocrinos como son os ftalatos, presentes no Polietileno tereftalato (PET) do que están feitos a inmensa maioría das botellas de auga e demais recipientes desbotables. Os ftalatos están menos estudados có BPA, así que se para prohibir o BPA nos biberóns tardaron 21 anos… imaxinade canto tempo seguiremos comendo, bebendo e mexando ftalatos!

Ah! Pero o Polipropileno (PP) e outros plásticos “bos” como o Polietileno de alta densidade (HDPE) ou o Polietileno de baixa densidade (LDPE) non teñen nin BPA nin ftalatos? Iso din empresas irresponsables e institucións totalmente despreocupadas da prevención das enfermidades… En realidade para fabricar todos os plásticos, malos, regulares e bos, engádenlles aditivos que, por unha banda, o fabricante non indica nas etiquetas —isto é unha das cousas que denuncian no informe da OMS de febrero de 2013 que xa temos mencionado nesta campaña— e, pola outra banda, non se se coñecen os seus efectos: pasan aos alimentos dende o plástico? … O que calquera persoa que estudara Química sabe é que existe un fenómeno que se chama migración, é dicir, que unha parte das sustancias contidas nos plásticos (tantos os seus monómeros como os aditivos que se lles engaden) se desprenden e poden pasar aos alimentos. Esta migración agrávase pola degradación da estrutura molecular que sofre o plástico cando se somete a repetidos lavados con deterxentes, auga quente, ademais das reaccións coas propias sustancias dos alimentos. Como poden afectar estas sustancias a saúde? A unión de unha ou varias sustancias poden ter efectos sinérxicos e incrementar a súa acción? Poden algúns destes aditivos ter tamen efectos estroxénicos? Son demasiadas dúbidas para aceptar calquera tipo de plástico nos comedores escolares se o que queremos é protexermos a saúde dos máis pequenos.

Os aditivos que se utilizan para fabricar os plásticos son:

Antioxidantes, Desactivadores metálicos, Estabilizadores UV (algúns destes produtos protectores dos raios solares xa se sabe que son disruptores endocrinos), Estabilizadores térmicos, Lubricantes, Plastificantes, Axudantes do proceso, Axentes de nucleación, Modificadores de impacto, Recheos e reforzantes, Axentes de acoplamento, Retardantes do lume, Axentes antibloqueantes, Deslizantes, Axentes Espumantes, Biocidas, Corantes.

Neste senso en 2008 sae publicado na revista Science (unha revista científica de primeira orde) que unha equipa de investigadores, facendo estudos con enzimas, encontraron resultados anómalos… Despois de moito averiguar encontraron que dos tubos de plástico polipropileno que empleaban nos experimentos se desprendían dúas sustancias: unha era un desinfectante que se lle vota o plástico no proceso de fabricación e outro era oleamida, un aditivo que se emplea para que os plásticos desmolden ben…. Estas son as palabras do investigador principal, o doutor Andrew Holt:

“É moi difícil dicir se debemos estar preocupados desde un punto de vista da saúde.”

Como podedes comprender, como pais e nais si que deberiamos estar moi moi preocupados. Están saíndo substancias dos plásticos que van parar aos alimentos que inxiren os nosos fillos e fillas, e que non nos advirte ninguén de que poden estar aí… e que tampouco se sabe os seus efectos cales poden ser? É por iso que debemos como pais e nais responsables aplicar o Principio de Precaución que é xustamente o que non aplican nin as empresas nin a administración.

Carta al alcalde de Gondomar solicitando la retirada de las vajillas plásticas del comedor escolar

Gondomar, 14 de Enero de 2014

A la atención de V. S. Fernando Guitián, alcalde de Gondomar

César Lema Costas, con domicilio en […] Gondomar. Teléfono: […]. Padre de […] alumna de 6º de primaria en el CEIP Souto-Donas. Habiéndome enterado por mi hija que en el comedor de dicho centro se sirve la comida directamente sobre bandejas de plástico y conociendo que el actual servicio de catering ha sido contratado por este “concello”.

INFORMO:

Que hay serias dudas sobre la utilización de materiales plásticos como envases o recipientes para los alimentos, ya que en muchas ocasiones es fácil ingerirlos en forma de pequeñas partículas que se generan en los procesos de degradación que son muy comunes y frecuentes. Algunos plásticos pueden ser atacados y degradados parcialmente por los ácidos u otras sustancias contenidos en los alimentos o sus preparaciones culinarias.

El calentamiento producido por la inmersión del recipiente en agua caliente, horno microondas, horno convencional, lavavajillas o por el propio alimento, igualmente puede desprender micropartículas de plástico. El lavado de ciertos materiales plásticos con los detergentes y limpiadores utilizados en los lavavajillas, asimismo puede ir alterando su estructura y erosionando estos de manera que los hace más susceptibles de ser degradados, lo que se agrava aún más cuando los recipientes no son desechables como sucede con las bandejas plásticas del catering que sirve al CEIP Souto-Donas.

Las cantidades de plásticos que pueden ser ingeridas como consecuencia de estos procesos son microscópicas y mínimas en términos absolutos, pero su acumulación a lo largo del tiempo puede llegar a producir trastornos para la salud de diverso tipo, y que abarcan desde los gastrointestinales a los endocrinos. En estos últimos trastornos se ven involucradas toda una serie de compuestos químicos denominados perturbadores o disruptores endocrinos.

¿Qué son los Disruptores Endocrinos?

Dr. Nicolás Olea (Universidad de Granada): “Se trata de sustancias químicas, de contaminantes ambientales, generalmente hechas por el hombre y la industria del hombre y que una vez dentro del organismo modifican el equilibrio de las hormonas. Las hormonas, como se sabe bien son mediadoras químicos que conectan un órgano con otro y mandan o son señales químicas. Estas señales químicas pueden ser interferidas, aumentadas, disminuidas por otro compuesto químico que utiliza o que se planta en su lugar. El fenómeno es que hay algunas consecuencias biológicas de esa interferencia. O que algún sistema hormonal se ve acentuado con mayor función o que algún sistema hormonal es deficitario porque las sustancias químicas, los disruptores endocrinos en este caso, bloquean a la actividad de la hormona”.

La investigación científica ha relacionado los disruptores endocrinos con un amplio abanico de enfermedades que incluye:

  • Salud reproductiva femenina (Pubertad precoz, cáncer de mama, disminución de la fecundidad/fertilidad).
  • Salud reproductiva masculina (Malformaciones en genitales de bebés, disminución de la calidad del semen, cáncer de testículo y próstata).
  • Trastornos del metabolismo (obesidad, diabetes, cáncer de tiroides).
  • Problemas cardiovasculares.
  • Alteraciones y enfermedades neurológicas (Perturbaciones del desarrollo neurológico y alteraciones conductuales, como Trastorno de Déficit de Atención e Hiperactividad, Autismo, etc., y enfermedades neurodegenerativas como el Parkinson).

En Febrero de 2013 se dio a conocer un nuevo informe del Programa de las Naciones Unidas para el Medio Ambiente (PNUMA) y la Organización Mundial de la Salud (OMS) acerca del estado de los conocimientos científicos sobre las sustancias químicas que perturban la función endocrina (State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals), en el que se concluye que muchas sustancias químicas sintéticas cuyos efectos sobre el sistema hormonal todavía están por investigar podrían tener importantes repercusiones en la salud.
El documento consta, en su forma completa original, de 289 páginas; y en su versión resumida, de 38 (que se titula “State of the science of endocrine disrupting chemicals 2012. Summary for decision-makers”). Ambos pueden leerse y descargarse (PDFs en inglés) en el siguiente enlace: http://www.who.int/ceh/publications/endocrine/en/index.html
En el informe conjunto se pide que se siga investigando para entender plenamente las relaciones entre esos denominados perturbadores endocrinos (PE) —presentes en muchos productos domésticos e industriales, entre ellos los plásticos alimentarios— y determinadas enfermedades y trastornos. El informe señala que estudios más exhaustivos y mejores métodos analíticos podrían reducir el riesgo de enfermedad y generar ahorros considerables para la salud pública.

En el breve capítulo “The tip of the iceberg” (la punta del iceberg), de dicho informe de la OMS y del PNUMA, se puede leer:

“10. La punta del iceberg.- Debido a que sólo una pequeña fracción de los cientos de miles de sustancias químicas sintéticas existentes han sido evaluados por su actividad de disruptores endocrinos, y debido a que muchas sustancias químicas de los productos de consumo no son identificados por el fabricante, sólo hemos visto la “punta del iceberg”. ¿Cuántos disruptores endocrinos hay? ¿De dónde vienen? ¿Cuáles son sus riesgos para el ser humano y la fauna? ¿Cuáles son sus efectos, individualmente y entre ellos, durante el desarrollo y la edad adulta, e incluso a través de las generaciones? ¿Cuáles son sus mecanismos de acción? ¿Cómo pueden mejorarse las pruebas para disruptores endocrinos? Todas estas preguntas necesitan respuestas”

Ante tales incertidumbres creo que no es descabellado apelar al principio de precaución para disminuir en lo posible la exposición de nuestras hijas e hijos a este tipo de sustancias, por lo que:

SOLICITO:

Tenga a bien requerir a la empresa de catering sustituya las bandejas plásticas por la tradicional vajilla de loza o similares.
Atentamente

César Lema Costas
(Doctor en Biología)